หัวข้อ: ถามเรื่องหลอด Pentode ครับ

[นายป้อ]

มาปูเสื่อชมครับ 

[Karin Preeda]

impedance ที่เกิดจาก Cpk เอามารวมกับ output imp โดยขนานกับ output imp ไม่ต้องคูณด้วย gain

miller effect มีผลต่อ input imp ครับ

[LOUIS]

ถามต่อครับ

แล้วค่า Miller Effect ของหลอด pentode ที่มาจากค่า capacitance มีผลต่อการใช้งาน หรือเกี่ยวข้องกับ O/P IMP บ้างไหมครับ

[LOUIS]

ไหงบอกจะทำ chipamp ไง

พอดีได้ 300B มาคู่นึงครับ  แบบว่ากำลังเห่อของใหม่ 

[Karin Preeda]

ถ้างั้นผมจำผิดหลอดแล้วละครับ  transconductance ต่ำว่านิดหน่อย Rp ของ triode ก็ควรจะต่ำว่านิดหน่อยเหมือนกันครับ

แล้วถ้าเรามีค่า Mu กับค่า transconductance เราสามารถใช้สูตรคำนวณหาค่า Rp แบบคร่าวๆได้เลยมั๊ยครับ แบบไม่ต้องดูที่กราฟของหลอด

Rp = 1/Gm สำหรับ triode ครับ

เวลาทำ triode strap ของหลอด pentode ตัว transconductance จะต่ำกว่า pentode ประมาณ 20-30% ครับ

ส่วน loadline ของ pentode วาดแบบนี้ถูกต้องแล้วครับ

ไหงบอกจะทำ chipamp ไง

[LOUIS]

ผมลองลาดเส้นดูครับ ใช่แบบนี้ไหม

[LOUIS]

ถ้างั้นผมจำผิดหลอดแล้วละครับ  transconductance ต่ำว่านิดหน่อย Rp ของ triode ก็ควรจะต่ำว่านิดหน่อยเหมือนกันครับ

แล้วถ้าเรามีค่า Mu กับค่า transconductance เราสามารถใช้สูตรคำนวณหาค่า Rp แบบคร่าวๆได้เลยมั๊ยครับ แบบไม่ต้องดูที่กราฟของหลอด

[Karin Preeda]

ถ้างั้นผมจำผิดหลอดแล้วละครับ  transconductance ต่ำว่านิดหน่อย Rp ของ triode ก็ควรจะต่ำว่านิดหน่อยเหมือนกันครับ

[LOUIS]

ถ้าผมจำไม่ผิดจะมากกว่าครับ  เพราะ transconductance ของ PL802 มันน้อยกว่า D3A

  แต่ดูจาก data บอก  PL802  S= 40mA/V  ,  D3A  S= 41mA/V  ต่างกันนิดเดียวเอง

[Karin Preeda]

ถ้าผมจำไม่ผิดจะมากกว่าครับ  เพราะ transconductance ของ PL802 มันน้อยกว่า D3A

[LOUIS]

ลาก loadline เอาตามใจชอบครับ ได้ loadline เท่าไหร่ output imp จะเท่ากับ Rp ขนานกับ Loadline  ซึ่งถ้าดูแล้ว พวก hi-transconductance ทั้งหลาย จะมี Output imp เท่ากับ load line หรือ R plate load นั่นเอง 

ขอบคุณครับ     

ค่าออกมาต่างกัน 10 เท่า   พอนำไป connect Triode แล้ว Rp ของ PL802 จะยังน้อยกว่า D3A มั๊ยครับ

[Karin Preeda]

ลาก loadline เอาตามใจชอบครับ ได้ loadline เท่าไหร่ output imp จะเท่ากับ Rp ขนานกับ Loadline  ซึ่งถ้าดูแล้ว พวก hi-transconductance ทั้งหลาย จะมี Output imp เท่ากับ load line หรือ R plate load นั่นเอง 

[LOUIS]

ถ้าดูจากรูป PL802 ประมาณ 20K ส่วน D3A ประมาณ 240K ครับ

ค่าที่ได้นี้คือ O/P IMP ?

แล้วใช้วิธีลาก loadline เอาใช่มั๊ยครับ 

[Karin Preeda]

ถ้าดูจากรูป PL802 ประมาณ 20K ส่วน D3A ประมาณ 240K ครับ

[LOUIS]

อันนี้ของ D3a ครับ

[LOUIS]

อันนี้เป็นของหลอด PL802 ครับ

[Karin Preeda]

ขออนุญาติงัดกระทู้นี้ขึ้นมาถามหน่อยครับ 

1. D3a กับ PL802 เบอร์ไหน Rp ต่ำกว่ากันครับ 
2. ถ้ามีกราฟ Pentode ของทั้งคู่มาเทียบกันจะดูออกไม๊ครับว่าเบอร์ไหน Mu กับ Rp มากกว่าหรือน้อยกว่าครับ

ขอบคุณครับ 

ข้อ 2 ดูว่า curve ของตัวไหนที่ขนานกับแกน X (voltage) มากกว่ากันครับ ยิ่งขนานมาก Rp ก็ยิ่งเยอะ แต่ pentode จะดูที่ trans conductance มากกว่านะครับ เพราะ Output imp ของ pentode จะประมาณเท่ากับ Rload อยู่แล้ว

[LOUIS]

ลองแล้วครับสดๆร้อนๆ  ต่อ G2 และ G3 เข้า Plate   โดยใช้ R 47 ohm ทั้งคู่
เสียง clear สะอาด กว่าต่อแบบแรกครับ             

แต่ใจมันก็ยังรัก Triode โดยกำเนิดครับ  ฟังสบายหูกว่า

ถ้ามีหลอด triode แท้ๆสเป็คแบบนี้ก็ดีนะครับพี่  ( Mu >70 , Rp < 2K )   

[prasan]

ลองแล้วครับสดๆร้อนๆ  ต่อ G2 และ G3 เข้า Plate   โดยใช้ R 47 ohm ทั้งคู่
เสียง clear สะอาด กว่าต่อแบบแรกครับ             

แต่ใจมันก็ยังรัก Triode โดยกำเนิดครับ  ฟังสบายหูกว่า

[LOUIS]

ขออนุญาติงัดกระทู้นี้ขึ้นมาถามหน่อยครับ 

1. D3a กับ PL802 เบอร์ไหน Rp ต่ำกว่ากันครับ 
2. ถ้ามีกราฟ Pentode ของทั้งคู่มาเทียบกันจะดูออกไม๊ครับว่าเบอร์ไหน Mu กับ Rp มากกว่าหรือน้อยกว่าครับ

ขอบคุณครับ 

[LOUIS]

ลองแล้วครับสดๆร้อนๆ  ต่อ G2 และ G3 เข้า Plate   โดยใช้ R 47 ohm ทั้งคู่
เสียง clear สะอาด กว่าต่อแบบแรกครับ             

[Karin Preeda]

ประมาณ 47-100 ohm ก็ได้ครับ

[LOUIS]

R ที่ G2 ใช้ซักเท่าไหร่ดีครับ  dd                   

[Karin Preeda]

แบบไหนดีกว่ากันยังไม่เคยลองเลยครับ

ส่วนถ้าไม่มี R ที่ G2 ก็มีโอกาสที่มันจะ overheat ได้

หลอด D3A เป็นพวก mil spec ซึ่งรับประกัน spec ทำงานได้ที่ maxiumum rating ได้ถึง 10,000 ชั่วโมงครับ

[LOUIS]

แล้วต่อแบบไหนจะดีกว่าครับ     

ตอนนี้ผมต่อ g2 เข้า Plate เฉยๆ ไม่มี R ต่อแบบนี้ g2 จะร้อนจนขาดมั้ยครับ 

อีกอย่างผม Bias D3a อยู่ 24mA โวลท์ที่plate 174V = 4.17W เกือบๆเท่า plate disipation ของมันเลยครับ (4.5W)
ถามว่าหลอดจะอายุสั้นเร็วมั้ยครับ

ขอบคุณครับ      

[Karin Preeda]

งั้นต้องอธิบายตั้งแต่แรกเลย

ชิ้นส่วนต่างๆในหลอด pentode จะเรียงจากด้านในไปด้านนอกแบบนี้ครับ

cathode grid grid3 grid2 plate

ถ้าเป็น triode ก็จะเป็น

cathode grid plate

electron จะไหลจาก cathode ไป plate โดย grid จะมีศักย์เป็นลบ เพื่อจัดระเบียบให้ electron วิ่งไปที่ plate อย่างมีระเบียบและเป็นตัวกำหนดปริมาณ electron ด้วย ถ้า grid เป็นลบมากๆ ก็จะทำให้ electron ไหลน้อยลง

ในหลอด pentode ตัว G2 จะต่อกับ B+ คงที่ ซึ่ง G2 จะทำหน้าที่เร่งความเร็ว electron ไห้วิ่งไปที่ plate เร็วขึ้นและมากขึ้น แต่ G2 เป็นเส้นลวดเหมือนกับ grid จึงไม่สามารถนำกระแสได้มากนัก ถ้าเราต่อ G2 กับ B+ ค่ามากๆ ทำให้ electron วิ่งไหลผ่านมากๆก็จะทำให้มันร้อนจนไหม้ได้

แต่เนื่องจาก electron มันวิ่งออกไปเร็วขึ้น บางตัวเมื่อโดน plate กลับกระเด้งออกมา เด้งออกมามากๆ ก็หมายถึงกระแสตก ดังนั้น การเพิ่ม G3 เข้ามา และต่อกับ cathode ซึ่งมีศักย์ต่ำกว่า ทำให้ electron ที่เด้งกลับมาถูกผลักกลับไปที่ plate อีกทีนึง

ดังนั้นถึงสามารถต่อ G3 กับ plate ได้ เพราะมันก็จะทำให้หลอดกลายเป็น triode เหมือนกันครับ 

[LOUIS]

แล้วถ้า G3 ต่อลง Cathode จะมีหน้าที่อะไรครับ         

[Karin Preeda]

G3 หรือ Suppressor grid มีหน้าทีผลัก electron ที่หลุดผ่าน screen grid ออกมาให้กลับไปครับ ตัว G3 จะอยู่ระหว่าง grid และ screen grid เพราะฉนั้นถ้าต่อ G3 กับ plate ก็จะทำให้มันมีหน้าที่เหมือนกับ screen grid อีกตัวนึงเท่านั้นเอง

[LOUIS]

ลืมรูปจนได้         

[LOUIS]

ถามเรื่องการต่อ D3a ครับ

ใน Data Sheet ของ D3a ให้เอา G2 ต่อ Plate , G3 ต่อ Cathode ทำไมในรูปนี้ถึงเอา G3 ต่อ Plate ล่ะครับ
เค้ามีเหตุผลอะไรมั้ยครับ แล้วมันจะดีกว่าต่อที่ Cathode แบบปกติมั้ยครับ         

[LOUIS]

แต่ Rp คงไม่ต่ำเป็น triode ครับ ต้องทำใจหน่อย 

            

[Karin Preeda]

ถูกต้องครับ ถ้าจะทำ Interstage ก็ต้องมี ultra linear tap ด้วย แต่ Rp คงไม่ต่ำเป็น triode ครับ ต้องทำใจหน่อย 

[LOUIS]

ผมแค่คิดเล่นๆดั้นทำได้จริงซะอีก 

แล้วอย่างงี้ก็ต้องใช้ Interstage ที่มี Tap Ultra Linear ด้วยใช่มั้ยครับ

ถ้าต่อจริงๆมันก็จะได้อัตราขยายที่มากมาทาง Pentode + RP ที่ต่ำเหมือน Triode ด้วยมั้ยครับ          

[Karin Preeda]

มีครับ การต่อก็ต่อแบบหลอด power ทั่วๆไปได้เลย

[LOUIS]

ขอถามครับ 

หลอด Pentode เล็กๆที่ว่ามานี้ มันมี Mode การทำงานเป็น Ultralinear แบบหลอด Power มั้ยครับ              

[Karin Preeda]

ถ้าผมจำไม่ผิด ประมาณ 40 ส่วน Rp ประมาณ 1.5-2K ครับ

[LOUIS]

ถามเรื่องหลอด 12HG7  เวลา connect Triode แล้ว RP กับ Mu ได้ประมาณเท่าไหร่ครับ

ขอบคุณครับ          

[Karin Preeda]

คงไม่ถึงกับเป็น general guide ได้หรอกครับว่าจะทำนายเสียงของมันได้ เคยลอง 12GN7 กับ D3A ซึ่ง transconductance ก็ใกล้ๆกัน distortion profile ก็ใกล้เคียงกัน แต่เสียงก็ไม่เหมือนกันครับ

[LOUIS]

transconductance มาก-น้อย พอจะบอกบุคลิกเสียงของหลอดได้มั้ยครับ       

[Karin Preeda]

เหมือนกันทุกอย่างครับ วิธีที่ใช้ๆกันทั่วไปคือหา transconductance ตรงนั้นก่อน (วิธีเดียวกับที่เคย post ไปนะครับ) แล้วก็คุณด้วย Rload (สูตร gain = gm x RL) ส่วน output impedance ก็เท่ากับ RL เนื่องจาก plate resistance ของ pentode มันสูงมากๆ ผลลัพธ์ที่ได้จะมีความคลาดเคลื่อนประมาณ 10-20% นะครับ

[LOUIS]

แล้วลากเส้น Load line ของ Pentode หาค่า R Load  ต้องทำไง

แบบว่า Pentode เส้นจะขนานไปกับแกน Voltage มีวิธียังไงครับ เหมือน Triode มั้ยครับ       

[Karin Preeda]

ใช่แล้วครับ ขนาด pentode mode เองพอวัดเข้าจริงๆแล้ว transconductance ยังไม่ตรงกับ datasheet เท่าไหร่เลย 

แต่จริงๆแล้วก็ลองได้นะครับ ดูจาก transconductance ใน pentode mode ของมัน ก็พอบอกได้ว่าควรจะใช้ R Load เท่าไหร่ บางทีก็ดูจาก curve ของหลอดอื่นที่มีลักษณะใกล้เคียงกันก็ได้ครับ

[LOUIS]

แล้วเรื่องของ Plate Resistace ของหลอด ที่ใช้สำหรับการประมาณค่าของการหา R Load ก็ต้องวัดดูด้วยหรือครับ 

ถ้าแบบนี้ถ้าผมอยากเล่นหลอดพวก Pentodeที่ connect triode ก็ต้องคอยตามดูแค่วงจรที่เค้าทำกันมาแล้วเท่านั้นใช่มั้ยครับ
เพราะถ้าไม่มีใน Data Sheet ก็ต้องลองวัดผลกันอย่างเดี๋ยว หมดสิทธิเล่นหลอดแปลกๆเลย       

[Karin Preeda]

ถูกต้องครับ

[LOUIS]

 ถ้างั้นแสดงว่าถ้า Pentode Bias เท่าไรต่อเป็น Triode mode ก็จะเท่ากันด้วย   

[Karin Preeda]

ดูได้แต่ DC bias ครับ pentode curve ก็บอก bias ปริมาณกระแสที่ไหลได้ แต่การทำงานจริง (gain, transconductance, etc) ต้องวัดเอาจากผลลัพธ์ครับ

[LOUIS]

คำถามคาใจครับ  ถามว่า

ถ้าจะเอาหลอดตระกูล Pentode ทั้งหลายแหล่ มาต่อเป็น Triode จะมีวิธีการอย่างไร (Bias)
ถ้าหลอด Pentode นั้นๆ ไม่มี Data sheet ที่ต่อเป็น Triode ให้ดูเลย

ขอบคุณครับ..